▀ ThS. LÊ MINH HƯƠNG
Phó
Vụ trưởng Vụ Công chức – Viên chức, Bộ Nội vụ
|
S
|
ự cần thiết khách quan của việc xây dựng, phát triển đội ngũ công chức
ở nước ta
Xây dựng, phát
triển đội ngũ công chức ở nước ta trước hết nhằm đáp ứng yêu cầu xây dựng, hoàn
thiện nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa. Xây dựng một nền hành chính dân
chủ, trong sạch, vững mạnh chuyên nghiệp, từng bước hiện đại hoá, hoạt động có
hiệu lực, hiệu quả là khâu trung tâm trong việc xây dựng, hoàn thiện nhà nước
pháp quyền xã hội chủ nghĩa; trong đó, việc xây dựng, phát triển đội ngũ công
chức là yêu cầu khách quan, trực tiếp đáp ứng yêu cầu và nhiệm vụ cải cách nền
hành chính nhà nước.
Xây dựng, phát
triển đội ngũ công chức để đáp ứng yêu cầu phát triển nền kinh tế thị trường
định hướng xã hội chủ nghĩa dưới sự lãnh đạo của Đảng. Để đạt mục tiêu phát
triển nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, nhất thiết phải xây
dựng nền hành chính nhà nước vững mạnh, ổn định. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã căn
dặn: công chức nhà nước ở mọi cấp đều là công bộc của dân, là đầy tớ của nhân
dân chứ không phải là quan cách mạng. Xây dựng, phát triển đội ngũ công chức
vững mạnh, góp phần quan trọng phát huy nội lực của mọi thành phần và khu vực
kinh tế vào mục tiêu tăng trưởng kinh tế gắn với ổn định xã hội và công bằng xã
hội.
Xây dựng, phát
triển đội ngũ công chức để đáp ứng yêu cầu khách quan của thời kỳ hội nhập quốc
tế và hoàn thiện các cơ quan quản lý nhà nước đa ngành, đa lĩnh vực. Nếu những
nhược điểm về năng lực và trình độ tổ chức quản lý như hiện nay không nhanh
chóng được khắc phục, chúng ta rất khó có thể đẩy nhanh hơn nữa công cuộc đổi
mới đất nước và cải cách nền hành chính theo chủ trương, đường lối của Đảng và
Nhà nước. Đặc biệt khi Việt Nam gia nhập Tổ chức thương mại thế giới (WTO) thì
năng lực của đội ngũ công chức càng phải được nâng lên tương xứng, đáp ứng được
sự phát triển cả về kinh tế, chính trị, văn hoá, xã hội.
Về giải pháp xây
dựng, phát triển đội ngũ công chức ở nước ta theo chúng tôi, bao gồm hai nhóm
giải pháp như sau:
1. Nhóm các giải
pháp dài hạn
Thứ nhất, trên cơ sở quy định của Luật
cán bộ, công chức, thời gian tới cần tiếp tục hoàn chỉnh các văn bản của Chính
phủ cụ thể hoá quy định của Luật về đội ngũ công chức (1). Đến năm
2020, cần thiết phải ban hành và đưa vào thực hiện đồng bộ hệ thống quy định về
chuẩn chức danh, tiêu chuẩn công chức lãnh đạo từ cấp trưởng phòng và tương
đương đến thứ trưởng và tương đương của bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc
Chính phủ; giám đốc sở và tương đương thuộc ủy ban nhân dân cấp tỉnh; trưởng
phòng và tương đương thuộc ủy ban nhân dân cấp huyện; công chức chuyên môn
nghiệp vụ thuộc uỷ ban nhân dân cấp xã; xây dựng và tổ chức thực hiện tiêu chuẩn
các ngạch công chức thừa hành ở cả bốn cấp hành chính.
Thứ hai, lựa chọn, đào tạo, tạo nguồn và
phát triển, nâng cao chất lượng đội ngũ công chức. Gắn với Chiến lược lược cán
bộ từ nay đến năm 2020 của Đảng, nên tập trung tổ chức đào tạo, bồi dưỡng công
chức một cách chuyên nghiệp ở trong nước và chú trọng việc đưa công chức trong
diện quy hoạch nguồn đi đào tạo ở các cơ sở đào tạo có uy tín của các quốc gia
trên thế giới nhằm tận dụng, khai thác thế mạnh về đào tạo kiến thức chuyên môn
sâu với kỹ năng hành chính, sử dụng tốt ngoại ngữ. Để thực hiện giải pháp này,
việc thành lập Học viện Công vụ là một vấn đề cần được nghiên cứu, xem xét để
thống nhất việc đào tạo đội ngũ công chức cho cả nước và phấn đấu trong khoảng
10 năm tới, các cơ quan nhà nước ở cấp Trung ương, cấp tỉnh, cấp huyện chỉ bổ
nhiệm vào ngạch công chức lãnh đạo những người đã hoàn thành chương trình đào
tạo hệ dài hạn tập trung tại Học viện Công vụ (2).
Thứ ba, ban hành và đưa vào thực hiện
các văn bản quy định về phương pháp xác định số lượng và cơ cấu vị trí việc làm
để xác định số lượng công chức trong các cơ quan nhà nước; xây dựng hệ thống
chức danh, tiêu chuẩn các ngạch công chức chuyên ngành (bao gồm tiêu chuẩn công
chức lãnh đạo và công chức thừa hành); đổi mới cơ chế, phương pháp, nội dung và
hình thức tuyển dụng, lựa chọn công chức phù hợp với việc kết hợp hệ thống chức
nghiệp - việc làm gắn với năng lực làm việc; đổi mới phương pháp, nội dung và
hình thức đánh giá công chức.
Thứ tư, gắn với Chương trình tổng thể
cải cách hành chính, các cơ quan có thẩm quyền cần ban hành quy hoạch tổng thể
về công tác đào tạo, bồi dưỡng công chức theo hướng chậm nhất đến năm 2020, đội
ngũ công chức về cơ bản phải đáp ứng được yêu cầu, nhiệm vụ quản lý đa ngành,
đa lĩnh vực của bộ, ngành, địa phương và nhu cầu hội nhập kinh tế quốc tế, hiện
đại hoá nền hành chính, hướng tới xây dựng chính phủ điện tử; nâng cao kiến
thức, kỹ năng hành chính cho đội ngũ công chức phù hợp với từng vị trí, chức
trách nhiệm vụ và ngạch công chức đang đảm nhận.
Thứ năm, nghiên cứu, đổi mới cơ chế phối
hợp giữa các cơ quan Đảng và Nhà nước trong quá trình thực hiện quy hoạch, bổ
nhiệm công chức lãnh đạo để khắc phục tình trạng "... chức năng, nhiệm vụ, trách nhiệm lãnh đạo, chỉ đạo và tổ chức
thực hiện giữa cơ quan Đảng và cơ quan Nhà nước còn chưa cụ thể, rõ ràng... có
tình trạng cấp uỷ bao biện, làm thay hoặc buông lỏng lãnh đạo đối với hoạt động
của hệ thống chính trị. Chậm ban hành những quy định cụ thể về phương thức Đảng
lãnh đạo Nhà nước...(3). Làm tốt được vấn đề này thì bộ máy nhà
nước sẽ được hoàn thiện, đem lại hiệu
lực, hiệu quả và phát huy được vai trò của mình, ý thức pháp luật của công chức
được nâng lên. Điều đó cũng phù hợp với xu hướng công khai, minh bạch các hoạt
động của bộ máy nhà nước.
Thứ sáu, đổi mới công tác tổ chức nhân
sự của các cơ quan nhà nước theo hướng tiếp tục làm rõ, hoàn thiện quy định
chức năng, nhiệm vụ, tổ chức của Bộ Nội vụ, Sở Nội vụ và Phòng Nội vụ; các vụ
(ban) tổ chức cán bộ ở các bộ, ngành; xây dựng quy định về quyền hạn, trách
nhiệm của người đứng đầu cơ quan nhà nước và quan hệ giữa người đứng đầu với
tập thể cơ quan trong việc quyết định các vấn đề liên quan đến công tác nhân
sự.
2. Nhóm các giải
pháp ngắn hạn
Một là, triển khai công tác đào tạo, bồi
dưỡng đội ngũ công chức: trên cơ sở quy định của Luật cán bộ, công chức và Nghị
định số 18/2010/NĐ-CP ngày 5/3/2010 của Chính phủ về đào tạo, bồi dưỡng công
chức, Bộ Nội vụ xây dựng, trình Chính phủ ban hành và phối hợp với các cơ quan
hữu quan tổ chức triển khai thực hiện cơ chế phát hiện, đào tạo, bồi dưỡng, sử
dụng nguồn nhân lực tài năng làm việc trong các cơ quan nhà nước. Trước mắt,
phối hợp với Ban Tổ chức Trung ương và Học viện Chính trị - Hành chính quốc gia
Hồ Chí Minh để kết hợp đào tạo đội ngũ công chức với việc đào tạo đội ngũ cán
bộ quản lý, nghiên cứu, giảng dạy. Đổi mới nội dung, chương trình và phương
pháp giảng dạy, học tập theo hướng gắn lý luận với thực tiễn quản lý nhằm phát
huy tính chủ động, tích cực của người học. Tăng cường cập nhật kiến thức mới
cho công chức lãnh đạo, quản lý và công chức thừa hành.
Hai là, thực hiện quy hoạch nguồn công
chức lãnh đạo: trình cấp có thẩm quyền xem xét, lựa chọn một số bộ, ngành, uỷ
ban nhân dân một số tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương để thí điểm phân
công, bố trí những công chức có năng lực, phẩm chất tốt, có triển vọng phát
triển vào các vị trí lãnh đạo, quản lý tại một số cơ quan nhà nước các cấp ở
Trung ương và địa phương hoặc đưa đi đào tạo, luân chuyển, làm nhân sự nòng cốt
cho các cơ quan nhà nước trong những năm tiếp theo.
Ba là, đổi mới việc đánh giá công chức:
cần nghiên cứu, xây dựng, ban hành Quy chế đánh giá công chức theo hướng kế
thừa và đổi mới từ nội dung, phương pháp đánh giá cán bộ, công chức hiện nay;
xây dựng thiết chế để nhân dân tham gia giám sát đội ngũ công chức một cách
thiết thực. Đề cao tự đánh giá của công chức và nhận xét của thủ trưởng cơ
quan; đối với công chức giữ chức vụ lãnh đạo chủ chốt nên có gợi ý của đảng ủy
cấp trên và thủ trưởng trên một cấp. Đổi mới tiêu chí đánh giá công chức theo
hướng căn cứ vào tiêu chuẩn, trong đó đặc biệt chú ý đến hiệu quả công tác. Cụ
thể là, so với tiêu chuẩn ngạch công chức đang giữ (chuyên viên, chuyên viên
chính, chuyên viên cao cấp) thì lĩnh vực được giao quản lý trong thời gian giữ
ngạch được đánh giá là có phát triển không và có để xảy ra những việc làm gây
hậu quả xấu cho cơ quan, ban, ngành không... Ban hành quy trình đánh giá công
chức thống nhất trong toàn hệ thống các cơ quan nhà nước, đảm bảo dân chủ trong
đánh giá và thông báo công khai đối với công chức được đánh giá.
Bốn là, đẩy mạnh công tác luân chuyển,
điều động công chức: đối với một số chức danh công chức, phối hợp với Ban Tổ
chức Trung ương tiếp tục luân chuyển một số công chức hàm thứ trưởng và vụ
trưởng tuổi còn trẻ, có triển vọng và có thể đảm đương chức vụ lãnh đạo trong
các cơ quan nhà nước thêm ít nhất một nhiệm kỳ về làm lãnh đạo cơ quan nhà nước
(uỷ ban nhân dân và giám đốc sở) một số địa phương. Đồng thời, điều động một số
công chức lãnh đạo uỷ ban nhân dân cấp tỉnh và giám đốc sở có năng lực về giữ
chức vụ lãnh đạo các cơ quan nhà nước ở Trung ương. Ở địa phương, Sở Nội vụ
phối hợp với Ban tổ chức Tỉnh uỷ, Thành ủy tham mưu để điều động, luân chuyển
một số công chức hàm phó giám đốc sở và tương đương về làm phó chủ tịch uỷ ban
nhân dân cấp huyện; luân chuyển một số phó chủ tịch uỷ ban nhân dân cấp huyện
giữ chức vụ phó giám đốc các sở, ngành của tỉnh; luân chuyển công chức trẻ, có
triển vọng ở tỉnh và huyện về làm công chức ở xã, phường, thị trấn. Tăng cường
luân chuyển công chức giữa các bộ, ngành.
Năm là, thực hiện rà soát việc bố trí,
sắp xếp, sử dụng công chức: cần tổ chức một đợt rà soát việc bố trí, sắp xếp,
sử dụng công chức nhằm bảo đảm sự công tâm, khách quan, phù hợp với năng lực,
sở trường của công chức và vì mục đích chung của cơ quan. Chủ động bố trí, sắp
xếp công chức có năng lực, triển vọng đảm nhiệm các công việc để có điều kiện
học tập, thử thách, rèn luyện, phấn đấu và tự khẳng định, nhất là đối với diện
quy hoạch công chức lãnh đạo và công chức thừa hành; đảm bảo kết hợp các thế
hệ, độ tuổi. Kiên quyết thay thế những công chức lãnh đạo ở các cơ quan nhà
nước trì trệ, yếu kém, thường xuyên để xảy ra tham nhũng, tiêu cực.
Xây dựng, phát
triển đội ngũ công chức đáp ứng yêu cầu của thời kỳ đổi mới và hội nhập quốc tế
ở nước ta thời gian tới là vấn đề lớn, hệ trọng và phức tạp. Bên cạnh thuận lợi
cũng có nhiều khó khăn, trở ngại, vì vậy rất cần có sự đồng thuận của các cơ
quan, tổ chức trong hệ thống chính trị, phải rất quyết tâm và coi đó là nhiệm
vụ chính trị của toàn hệ thống thì mới có thể thực hiện thành công nhiệm vụ này
Ghi chú:
(1) Thực hiện Quyết định số 365/QĐ-TTg ngày
20/3/2009 của Thủ tướng Chính phủ về phê duyệt kế hoạch triển khai thực hiện
Luật cán bộ, công chức, đến nay Chính phủ đã ban hành được 6 Nghị định; Bộ Nội
vụ đang trình Chính phủ xem xét để ban hành 3 Nghị định và 3 Đề án còn lại.
(2) Đối với ngạch công chức thừa hành và
công chức chuyên môn, nghiệp vụ cấp xã, việc đào tạo kiến thức quản lý hành
chính do các trường Chính trị tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương phối hợp
với Trung tâm đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức của Sở Nội vụ thực hiện.
(3) Phát biểu bế mạc Hội nghị lần thứ 5 Ban
Chấp hành Trung ương Đảng khóa X của Tổng Bí thư Nông Đức Mạnh.
Bài viết được đăng trên website: www.caicachhanhchinh.gov.vn
Nhận xét
Đăng nhận xét